108 is een bijzonder getal, zowel in het hindoeïsme als boeddhisme. Waarom weet niemand meer.

De interpretaties op internet zijn  stellig en talloos - tot in het absurde.

Als men het in de winkel vraagt, zeg ik: misschien heeft 't te maken met 9 keer 12 ( door de eeuwen heen twee veel betekende getallen). En dan is men meestal tevreden.

De bodhisattva Avalokiteshvara – Guan Yin in China - verzinne-beeldt compassie: geen medelijden maar mededogen met het aardse bestaan.

Een van de verschijningsvormen telt 1008, soms zelfs 10.008 handen.

Zoiets kun je op vele manieren interpreteren: de Nepal Bank Limited koos voor deze manifestatie met 10.008 handen als logo....

Verscheidene kloosters in de Himalaya hebben een ruimte met 108 precies dezelfde beelden langs de muren.

Er waren van oudsher maar weinig Newareze families (beelden-makers bij uitstek) die de reputatie hebben dat ze een dergelijk meerjarenprojekt daadwerkelijk aankunnen. 

En dat zij bij eventuele tegen-slagen het werk zullen voltooien (zo niet door de vader dan door de oom of zoon).

Deze Newars werken volgens de verloren-was methode, elk beeld wordt afzonderlijk opgebouwd en geciseleerd.

Bij gevolg zijn geen twee beelden krek gelijk.

Uiterst belangrijk is bij een bestelling van 10.008 beelden dus het allereerste beeld. Hiermee wordt berekend hoeveel koper, ciseleerwerk, goud voor het vuurvergulden, etcetera, exact benodigd zal zijn.

De samenwerking rust op een kwetsbaar onderling                                     vertrouwen, vooral sinds grondstofprijzen zo schommelen.

Vaak spreekt men in het westen van 'Tibetaanse bronsjes' terwijl het Newarees koperwerk betreft.

Koper is zacht maar dik en zwaar als stroop en laat zich maar moeilijk door de gietkanaaltjes persen.

Van de tien beelden vertonen zeker negen stuks gaten die met een andere legering moeten worden voltooid.

Hoe meer je het koper mengt (om het makkelijker te laten vloeien) des te harder het eindresultaat wordt en des te moeilijker het te ciseleren zal zijn.

Om kort te gaan: fijn detail in metaal kan alleen worden bewerkstelligd in koper, zilver of goud.

Hiervan kun je vervolgens wel weer afgietsels in andere materialen maken, maar die zijn bij gevolg minder scherp en doorgaans gladder.

Koper laat zich het beste vuurvergulden, dwz het inbranden van een laagje goud. Deze goudlaag is niet alleen pracht en praal, het voorkomt dat het beeld oxideert - bijvoorbeeld in een vochtige tempel – en zorgt dat het beter zichtbaar is in donkere ruimtes. Afgezien van alle symbolische of religieuze betekenis, natuurlijk.

Op deze foto’s staat een familie-bedrijf, dat sinds een paar jaar werkt aan een compleet interieur van één tempel, - ook al zo’n opmerkelijke en langdurige klus.

Drie jaar geleden zag ik bij hen een serie van acht Guru Rimpoché manifestaties, beelden van elk ‘selchts’ zo'n 30 cm hoog.

Kopen kon niet want deze waren alleen nog gegoten en niet afgewerkt.

Ik kon wel een opdracht te geven en ongeveer twee en half jaar wachten... maar dat geduld had ik toen niet. Zes maanden later ging ik schoorvoetend terug en gaf toch maar de opdracht.

 Nu ik - weer een jaar later - de zoveelste vooruitbetaling kwam doen, mocht ik zowaar fotos's nemen in de hoog omheinde, hermetisch afgesloten werkplaats waar een tiental mannen en vrouwen in alle rust werken aan vooral grote beelden, van begin tot eind.

Als je de werkplaats beziet, is meteen duidelijk dat ze niet om mijn opdrachtje verlegen zaten maar het er vriendelijk ‘even’ bij deden; ach, voor die van ver komende man die ons Nepalees zo verhakkelt en aldoor nog aan de poort staat te rammelen…